Risk Analizinin İş Sağlığı ve Güvenliğinde Önemi

Risk Analizi iş sağlığı ve güvenliğine yönelik olarak, işyerlerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek potansiyel tehlikelerin tanımlanması ve bunlara ilişkin risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi amacıyla yapılan çalışmalardır. Böylece beklenen veya olası risklerle ilgili tedbirlerin alınmasına yönelik çalışmalar yapılmasına fırsat sağlanmış olur.

Risk değerlendirmesi yapılırken risklerin oluşma olasılığı, neden olduğu, olayın sonuçlarının neler olabileceği incelenir. Bu sayede gelecek olaylar hakkında da bir öngörü oluşturulur ve ona göre önlemler alınır, kararlar verilir ve iş kazalarının önüne büyük ölçüde geçilmiş olunur.

Kazaların önlenmesi amacıyla kaza sürecinin incelenmesi, kaza öncesi ve sonrası olarak iki çerçevede incelenir. Kazadan önce daha önce de bahsettiğimiz gibi tehlikeler tespit edilmesine yönelik çalışmalar yapılır ve kontrolün kaybedildiği ana, duruma gelinmesi önlenmeye çalışılır. Burada kazaların önlenmesi amacıyla kişisel koruyucu malzemeler en kullanışlı ekipmanlardır. Örneğin inşaat şantiyeleri gibi yüksek bir yerde çalışılıyorsa, düşme tehlikesini oluşturan koşulların azaltılmasına yönelik önlemler alınır. Kaza sonrasında ise; kaza gerçekleştikten sonra ortaya çıkabilecek her türlü olumsuzluğu azaltıp, gidermeye yönelik önlemler alınır.

İş hayatında riskler ;

• İş yerlerinde yapılan işlerin riskli olmasından dolayı,
• Yürütülen operasyonların riskli olmasından dolayı,
• Kullanılan maddelerin risk yaratabilecek nitelikte olmasından dolayı,
• Makine ve donanımların tehlike yaratabilecek nitelikte olmasından dolayı,
• İşyeri veya çevresinde bulunan kişilerin bilinçsiz veya dikkatsiz davranışlarından dolayı,
• Çevre koşullarının tehlike oluşturabilecek nitelikte olmasından dolayı kaynaklanabilmektedir.

Risk değerlendirmesi çalışması yapmanın işverenlere yaratacağı faydalar;

• Bilinçli bir proaktif yaklaşım sayesinde oluşabilecek acil durumlar için her an hazırlıklı olma,
• Oluşabilecek her türlü tehlike ve riskleri önceden görebilme,
• Kazaların yaşanmadığı bir şirket izlemini ile uluslararası saygınlık ve geçerlilik,
• Maddi ve manevi kayıpların minimuma indirilmesi,
• Güvenli teknoloji seçimi sağlanması ve yine bu sayede güvenli bir çalışma ortamı oluşması olarak sıralanabilir.

Kanuna göre, 01.01.2013 tarihinden beri şirketler, iş sağlığı ve güvenliğini sağlamaya yönelik risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Bu yükümlülüğe uymayan işverenler ise, üç bin Türk Lirası, düzenlemenin yapılmamasının devam ettiği halde ise aylık dört bin beş yüz Türk Lirası para cezası ödemekle yükümlüdürler.

Risk değerlendirme metodolojileri içerisinde yer alan metotlar ise şu şekilde tanımlanabilir;

Başlangıç Tehlike analizi -PHA
İş Güvenliği analizi – JSA
Çeklist Kullanılarak Birincil Risk Analizi
Risk Değerlendirme Karar Matris Metodolojisi
Tehlike ve İşletilebilme Çalışması Metodolojisi – HAZOP
Güvenlik Denetimi
Hata Ağacı Analizi Metodolojisi- FTA
Olası Hata Türleri ve Etki Analizi Metodolojisi – FMEA/FMECA
Olay Ağacı Analizi – ETA
Neden – Sonuç Analizi